Menu

Een kunstenaars-mindset maakt de wereld beter

Jan Pier Brands 3

Janpier Brands was algemeen directeur van WORM, een kunstinstelling voor alternatieve kunstproducties, experimentele levensvormen en niet- academische kennisontwikkeling. Zijn nieuwsgierigheid naar de buurt heeft geresulteerd in een betrokkenheid naar de bewoners en verschillende bijzondere samenwerkingen. Vanuit een artistiek en maatschappelijk perspectief kijkt hij naar de ontwikkelingen in Cool Zuid.

Gevestigd in de Boomgaardstraat, is WORM met 100 medewerkers, een grote werkgever in de wijk en een verzamelpunt voor creatievelingen. Op de website van WORM is te lezen dat de organisatie gevoed wordt door de interesse in de inspirerende, mooie, urgente, vitale, rauwe, weerbarstige en/of maffe shit waar onze medemens mee op de proppen komt. Dat ze bij WORM de chaos die hiermee gepaard gaat niet als een probleem zien, maar gebruiken als energie voor actie. Een hele mond vol. Janpier legt uit: “WORM is een plek waar kunstenaars iets kunnen maken en wij helpen om dit de wereld in te brengen.” Dit hoeft volgens Janpier dus niet persé een kunstenaar van een academie te zijn, misschien zelfs nog liever van niet. “We staan voor artistiek burgerschap. Wij denken dat vanuit een kunstenaars-mindset de wereld beter wordt, te beginnen in Rotterdam.”

Worm 3
Wij denken dat vanuit een kunstenaars-mindset de wereld beter wordt, te beginnen in Rotterdam.

Cool Zuid

Dat hij niet in Cool Zuid woont betekent niet dat hij er niet graag is. Integendeel. “Cool is echt wel een bijzondere plek, de afwisseling in de wijk is prachtig. Stads met een dorps karakter.” Maar de buurt is heel snel aan het veranderen. De ontwikkelingen van voornamelijk nieuwe hoogbouw gaan volgens Janpier hand in hand met popularisering van de wijk. Hij signaleert dat, ook door covid, publieke ruimtes andere functies krijgen. “Het heeft impact op de sociale cohesie, de onderlinge samenhang.” Het begint al met het feit dat er niet echt een buurthuis is. Vooral oudere buurtbewoners hebben behoefte aan een plek in de wijk waar ze samen kunnen komen. “En we missen opbouwwerkers! Nu ligt alles bij de bewoners, maar de belangen zijn veel te groot. De grootste macht ligt bij de projectontwikkelaars. Dat is te ingewikkeld.”

Worm 4

Schijngesprek

Hij zag het met de workshop over een functie voor Het Oogziekenhuis. “Er wordt gezocht naar een overlegstructuur, maar de projectontwikkelaars hebben het meest te vertellen. En dan kan zo’n zogenaamd gelijkwaardig gesprek je misschien in de luren leggen.” Janpier noemt het een schijngesprek. “Het is een nabootsing van een gesprek. Want aan het einde van de rit hebben de buurtbewoners geen macht. Dat is niet goed voor de democratie. Helaas heb ik hier ook geen oplossing voor.” Maar een opbouwcentrum lijkt hem wel wat. Daar kunnen bewoners samenkomen. De Schotse Kerk zou een goed optie zijn volgens Janpier. WORM niet. “Wij zijn meer een netwerk. Al vinden wij het te gek dat één keer in de maand onze Wunderbar gevuld is met ouderen, mensen die normaal gezien niet naar WORM komen.”

Aan het einde van de rit hebben de buurtbewoners geen macht. Dat is niet goed voor de democratie.
Jan Pier Brands 4

Bijzondere ontmoetingen

Het maandelijkse diner voor ouderen met daaraan gekoppeld een activiteit is al jaren een groot succes. Het geheel wordt georganiseerd in samenwerking met Spirit55+. Zij bedenken een activiteit die varieert van een lezing tot een Silent Disco. Het concept past prima omdat op maandag de keuken van WORM niet open is en zij er dan kunnen koken. Het zijn samenwerkingen die Janpier koestert. “Toen ik begon als directeur wilde ik ontdekken wat de plek van WORM in de buurt is, dus ging ik rondlopen.” Hij sprak allerlei mensen, liet zich knippen bij Barber Bob en ging luisteren. Door al die ontmoetingen ontstond wederkerigheid. Het resulteerde ook in bijzondere samenwerkingen. Zoals het initiatief met Roy de Kok en Spirit55+ om tijdens covid twee keer per week maaltijden te brengen bij mensen die de deur niet meer uit durfden. “Ik hou er nog steeds van om door de buurt te lopen. Beetje strüne, zoals je in het Fries zegt.”

Van oudsher sociale buurt

Janpier benadrukt nogmaals dat de buurt van oudsher een sociale buurt is. Dat het interessant en belangrijk is om te kijken op welke manier er met die veranderingen en machtsverhoudingen omgegaan kan worden. “Er komen 3.000 mensen bij in Cool. Dus er is een mogelijkheid om iets te dóen. Om die ontmoeting te creëren. Maar eerste prioriteit is de solidariteit met mensen die er nu wonen. De hechte groep ouderen, de studenten, de mensen met een Surinaams-Nederlandse achtergrond.” Janpier maakt zich oprecht bezorgd om de belangen van de bestaande bewoners. “Er zijn geen georganiseerde clubs in Cool. Vroeger had je nog de DART-vereniging RDO in het zaaltje. Maar als wijk heb je zo’n informele plek nodig waar iedereen elkaar kan ontmoeten.”

Worm 6
Ik zou graag een keer een Open Rotterdams Kampioenschap Verstoppertje organiseren.

Verbinden

Tegelijk denkt hij vanuit zijn expertise ook in verbinding via activiteiten en kunst. Een verbindend evenement zou wat Janpier betreft het Open Rotterdams Kampioenschap Verstoppertje zijn. “Dat wil ik heel graag een keer samen doen met organisaties in Cool Zuid, zoals de kickboxclub Team Suarez” Wie ook volgens Janpier verbindend werken zijn Angela & Boaz, twee buurtbewoners die een taartenbakkerij zijn begonnen. “Hun bananenbrood en cheesecakebrownies zijn onovertroffen.” Tegelijk heeft Boaz ook een radioprogramma bij WORM. Of Michael Palitzki, buurtbewoner en radiomaker over drone muziek en bassist bij het Zeeuws orkest. Die cross-overs maken Janpier blij. “Ik ben bezig ons artistieke programma in de breedte te ontwikkelen, op het sociale domein voor jonge mensen. Want ik volg de Cool-regels wel en waar ik kan bijdragen doe ik dat.”

Oppassen voor 'gated communities'

Zorgen dat er ruimte voor ontmoeting en verbinding is, ziet Janpier voor zijn idee te weinig terug in de stad. “Een plek zoals die ‘gated community’ van de Zalmtoren geeft eigenlijk een beetje te denken hoe de gemeente naar de stad kijkt. Of het Depot en de te slopen wijk Bloemhof. De gemeente trekt zo toeristen en rijke mensen aan, die neerkijken op de stad en een beetje afgesloten leven leiden.” Terwijl de onverwachte ontmoetingen en de verschillende mensen in Cool de buurt juist bijzonder maken. “De mensen in Cool vind ik mooi.” Het is duidelijk dat Janpier de verbondenheid voor Cool Zuid wil behouden en waar mogelijk wil uitbreiden. Met het artistieke burgerschap in het vizier. En soms hoef je daarvoor maar door de wijk te ‘strüne’.

Als wijk heb je een informele plek nodig waar iedereen elkaar kan ontmoeten.

De favoriete plekken van Janpier

  • WORM: is gewoon een fijne plek om te zijn met fijn publiek.
  • Het Landje: als je daar zit zie je al die verschillende mensen die wat anders doen.
  • Vroeger vond ik de Hoornbrekerstraat ook zo te gek. Is nu helaas afgebroken. Ik hou van een beetje onduidelijke plekken.
  • Ik zit graag op best wel veel plekken zoals Supermercado en op de kop van De Witte De Withstraat, maar slenter ook graag door de Kortenaerstraat.

Weten wat er bij WORM te doen is? Kijk dan op de website: https://worm.org/